ERMENİ VE RUM USTALARDAN GELEN KUNDURACILIK KÜLTÜRÜ

https://www.sozcu.com.tr/2015/yazarlar/ugur-dundar/bu-bir-eski-bayramlar-ne-kadar-guzeldi-yazisi-degildir-887410/

Samatya'da Ermeni bir kunduracı

İzmir Ayakkabı Müzesine Ermeni ve Rum ustaların katkısı

İzmir Ayakkabıcılar Odası`ndaki Çıraklık Eğitim Merkezi içinde yer alan müzede Efelerin giydiği körüklü çizmeler, gelin takunyası, çarkılar, yemenilerin yanı sıra ayakkabıcılıkta kullanılan alet edevatlar bulunuyor.

İzmir Ayakkabıcılar Odası Başkanı Tahsin Güzel, dünyada örneklerine az rastlanan Türkiye’de ise tek ayakkabı müzesinin İzmir’de olduğunu belirterek, "Türkiye`de ayakkabıcılık sektörünün başarısı geçmişini bilerek, günü yakalamaya çalışmasıdır. Müzeyi, 2000 yılında imece usulü kurduk. Yaklaşık elimizde 3 bin 700, 4 bine yakın ayakkabıcılıkta kullanılan alet edevat var. Kimi ailesinden kimi babasından kalma. Özellikle eski ayakkabıcı dostlarımızın ailesinden kalan hatıraları, mirasları ile kuruldu" diye konuştu.

Rum ve Ermeni ustaların mirası

Geçmişte ayakkabı ustalarının çoğu Rum ve Ermeni olduğundan ayakkabıcılıkta kullanılan terim ve el aletleri de bu dillerden geliyor.

"Bu sektörde kullanılan kelimelerin çoğu

Rumca ve Ermenice.  Brostanca (para vermek), raspa, danalya (pense ve kerpeten benzeri el aleti), pesterizme (ayakkabını kalıba yapışmasını sağlamak) gibi kelimeler hala kullanılıyor. Ayakkabıcılıkta bizim ilk ustalarımız onlar.

Bize onlardan miras kaldı ve biz bunu geliştirdik. Şu anda onlardan aldığımız bayrağı biz burçlara diktik. Türkiye şu an dünyada ayakkabı sektöründe 6. sırada yer alıyor. Ciddi bir kurulu kapasitesi var.

Gençlerimiz, ustalarımız geçmişte yapılanları görerek bugün kendilerine ışık olarak alıyorlar" diye konuştu.

Ermenihaber.am

LİMAKİ    :  Falçatayı bilemeye yarayan eğe

MASTALYA :  İçinde deri ve köselelerin ıslatılıp beze sarılarak tavlandığı su                     tenekesi.

FALÇATA  :   Kunduranın çevresindeki köseleyi şekilli düzgün kesmek için kullanılan keskin bıçak.

KEMERALTINDA AKŞAM

Bir nehir gibi aktı yine kemeraltında gün

Ayakkabıcı çırakları gidiyor akşama doğru

Azizler sokağından Beşlercesi onlarcası

Evlerine kadar bile yetmez hiçbirinin

Aldıkları brostancası*

Dün de bu günde dolup boşaldı

Rum evlerinin dar sokaklarında hayat

Şikayeti de gorülmemiştir gerçi hiç

Fakat….

Kemeraltı, yorgun insanlarının yüzüne bakarak

Sırtında ağırlığı zamanın yüz yıllarcası

Ağlıyor sokak çocuklarının

Kaderi için… Kemeraltında Akşam...

14.01.2006

*Ayakkabıcılarda kullanılan birçok terim rumcadır,'brostanca' da ayakkabı çalışanlarının aldıkları geleneksel günlük harçlıktır....

Mücahit Gülbaş