Sayacılar ayakkabı tekellerine karşı iş bıraktı

İstanbul'da 16 bölgedeki sayacılar ayakkabı tekellerine karşı 1 hafta makineleri çalıştırmayacak.

Sayacılar zam talep ediyor.

Fırat TURGUT / EVRENSEL       İstanbul

İstanbul’da İkitelli, Esenyurt, Beylikdüzü, Merter başta olmak üzere 16 bölgede faaliyet gösteren yüzlerce sayacı, Pierre Cardin, M.P. gibi büyük ayakkabı firmalardan saya başına aldıkları ücretin artırılması talebiyle iş bıraktı. Yaptıkları işe göre parça başına yüzde 25 ila yüzde 40 arasında zam isteyen sayacılar bir hafta boyunca makineleri çalıştırmayacak. Bugüne kadar birlikte hareket edemedikleri için büyük firmaların dayatmalarına sessiz kaldıklarını dile getiren sayacılar, “Birlikte hareket edersek hakkımızı alırız” diyor. Eyleme Suriyeli sayacılar de destek veriyor. 

‘KİRALARI VEREMİYORUZ’

Ali Akdağ

Saycıların İkitelli’de iş bıraktığı sanayi sitelerinden biri olan 3 bine yakın saya atölyesinin bulunduğu AYMAKOOP’ta sabah saatlerinde bir araya gelen 50 sayacıyla karşılaşıyoruz. Ali Akdağ onlardan biri. 2001’den beri aynı fiyatla çalıştıklarını, artık üstesinden gelemediklerini ve zarar ettiklerini anlatıyor. “BAĞ-KUR ücretimizi, yanımızda çalışan varsa onların sigortalarını bile ödeyemiyoruz. Gece gündüz çalışıyoruz, hiçbir şey kazanamıyoruz” diye konuştu. İş yaptıkları büyük firmaların kendilerine köle gözüyle baktığını ifade eden Akdağ iş bırakma nedenlerini anlatıyor: “Ben niye sabah 8’de gelip akşam 10’a kadar çalışayım? Ben bu işi yapmadığım takdirde sen hiçbir şey yapamazsın. Bu kadar insan niye toplandı? Hepsinin sorunu var ve işin içinden çıkamıyorlar. Kirasını veremiyor, çoluk çocuğuna bakamıyor. Çalışanlarına da bir şey veremiyor. Niye insan bu eziyeti çeksin? Ben sabaha kadar yatamıyorum stresten. Eve gidiyorum çocuklarımı göremiyorum.”

Parça başı yüzde 40 zam istediklerini belirten Akdağ, “Bir hafta çalışmayacağız. Bir haftanın sonunda da ne yapacağımıza karar vereceğiz ama biz birlikte hareket edeceğiz, zam almadan bu işten vazgeçmeyeceğiz. Bir hafta sonunda talebimizi kabul eder sözleşme yaparlarsa işbaşı yaparız. Ama yapmazlarsa işe başlamayacağız” dedi.

Adana’dan sonra İstanbul: Binlerce sayacı yarın iş bırakıyor

‘DAHA ÇOK ÇALIŞMAK ZORUNDA KALIYORUZ’

“Biz artık çalışmaktan yorulduk” diye başlıyor söze Alim Şahin.   

Bundan 10 sene öncesine kadar iyi durumda olduklarını ifade eden Şahin, “Şimdi biz sabahın köründe gelip akşam 21.00’de çıkacağız ama diyoruz ki ‘1 saat daha kalalım.’ Niye? Para yok çünkü. Biz hep fedakârlık yapıyoruz ama kazanan bizler değiliz. Hep büyükler kazanıyor” dedi.

Şu an 40 yaşında olan Şahin ve şöyle devam etti: “İşi bırakıp çıktığımız zaman işler acil şu acil bu acil. Ne düğüne gidebiliyoruz ne cenazeye. Biz çok çalışıp az kazanmaktan yorulduk. Buna bir dur demek istedik. İşler kesat olduğunda da kazanamıyoruz, iş yoğun olduğunda da.”

‘ARTIK AİLEMİZE VAKİT AYIRMAK İSTİYORUZ’

2008’de aynı fiyata saya diktiklerini vurgulayan Şahin, “9 sene içerisinde her şeye zam geldi. Bizim yüzde 40 zam almamız lazım ki kayıplarımız karşılansın. Bırak 9 seneyi 4 sene önce benim 40 metrekarelik dükkanımın kirası 300 liraydı, bugün 550 lira. İçtiğimiz damacana su 3 liraydı, şu an 6 lira. Ekmek 50 kuruştu şimdi 1.25 lira. Kullandığımız bobinler 5 liradan 12 liraya, yapıştırıcılar 20 liradan 45 liraya çıktı. Her şeye zam gelip saya fiyatına zam gelmeyince biz geçinebilmek için daha çok çalışmak zorunda kalıyoruz. 1 saat diye diye bu günde birkaç saate çıktı. Hep kendi ailemizden zaman çaldık” diye konuştu.

İş bırakma eylemine devam edeceklerini belirten Şahin, devam etti: “Artık ailemize vakit ayırmak istiyoruz. Bizim istediğimiz zamla büyük firmalar bir şey kaybetmez. Biz de istediğimizi alana kadar devam edeceğiz. Sayacılar şu an ayağa kalktı, kolay kolay oturmaz.”

Adana'da saya işçileri hakları için ayakta

SAYA İŞÇİSİ DE ZAM, SİGORTA VE YEMEK İSTİYOR

İş bırakan sayacılara, yanlarında çalışan işçiler de destek veriyor. İşçiler de ustalar gibi parça başı ücret alıyor. Burada bulunan büyük bir kısmının sigortasız çalıştığını anlatıyorlar. Agit Akıcı sanayide bulunan atölyelerden birinde işçilik yapıyor. 10 yıldır saya diktiğini ifade ediyor. “10 yıldır bu işi yapıyorum ama hiç sigortam olmadı. Sabah 8’de başlayıp, akşam 10-11’e kadar çalışıyoruz. Yemeğimizi kendi cebimizden karşılıyoruz” diyor. Saya ustalarına destek verdiklerini vurgulayan Akıcı şöyle konuşuyor: “Ustalar şimdi zam istiyor. Eğer zam alırlarsa bizim ücretler de zamlanacak. Bizim de sigorta yemek taleplerimiz var. Çalışma saatleri düşürülsün istiyoruz. Biz de bunun için destekliyoruz.”

18 senedir saya işçiliği yapan Muhammet Doğan da 18 senedir hayatının iyiye gitmediğini anlatıyor: “İşçi de usta da kazanmıyor. Burada kazananlar büyük patronlar. Geçen hafta perşembe cuma günleri sabahladım. Hafta sonu cebimde 450 lirayla evime gittim. Benim iki tane çocuğum var. Çocukları hafta sonları görebiliyorum. Patronlar nasıl erkenden evine gidip rahat ediyorsa ben de öyle rahat etmek istiyorum. Bunun için bu eyleme katılıyorum.”

‘SURİYELİLERLE ORTAK HAREKET EDELİM’

Zaman geçtikçe sayacıların sayısı artıyor. 50, 100, 200... Öğlene doğru 500’ü aşıyor sayıları. Eylemlerin olduğu bölgeleri dolaşan oda başkanı beklenirken her köşede bir muhabbet dönüyor. Kalabalık bir gruptan bir sayacı, diğer sayacılara sesleniyor “Suriyelileri de çağıralım onlar da gelsinler.” Başka bir sayacı onaylıyor: “Evet abi adamlar savaştan kaçıp gelmiş, karnını doyurmaya çalışıyor. Bizimle aynı işi yapıyor, aynı çileyi çekiyor. Suriyeliler gelmeseydi biz tamamen bitmiştik. Alt eleman yetişmiyor. Kimse evladını vermez ki? Sabah 8 akşam 11 çalışacak. Sosyal hakkın, sigortan, yemeğin yok. Bu adamlar buna rağmen çalıştılar.” Diğer sayacıların hiçbiri itiraz etmiyor, aksine kimi “evet” diyerek kimi başını sallayarak onaylıyor.

Ali de Suriyeli sayacılardan biri. Suriye’de yaptığı işine burada da devam ediyor. 4 yıldır burada olduğunu söylüyor ve şunları anlatıyor: “7-8 liraya dikmemiz gereken sayaları 3-4 liraya, 5 liraya dikiyoruz. Böyle de geçinemiyoruz. Zam istiyoruz. Burada çalışanlar hakkını alamıyor. 4 senedir buradayım. Her şeye zam geldi. Ama işçiliğe gelmedi. Ben ailemle yaşıyorum, 5 kişiyiz. Aylık kazancım 2 bin lira civarında. 1100 lira kira veriyorum. Nereden baksan 4-5 bin lira masrafı oluyor bir ailenin. Biz nasıl geçinelim?”

‘BİREYSEL DEĞİL BİRLİKTE HAREKET EDECEĞİZ’

İş bırakılan bölgeleri ziyaret eden İstanbul Sayacı Sanatkarları Esnaf Odası Başkanı Muharrem Kökoğlu AYMAKOOP’a da gelerek burada bir açıklama yaptı. Verdikleri emeğin karşılığını almak için toplandıklarını dile getiren Kökoğlu, “Bugüne kadar çok kez haksızlılara uğradık, biz bunları hak etmiyoruz. Önümüzdeki dönemlerde fiyat listelerini oda olarak biz kendimiz belirleyeceğiz. Sıfır sayaya yüzde 25, emitasyon merdane gruplarına yüzde 30, her türlü deri grubuna da yüzde 40 zam istiyoruz” dedi. Tüm sayacıların bu zamları alana kadar mücadeleye devam edeceklerini belirten Kökoğlu, “Bu zamları almadan kimse çalışmayacak. Aldığımız 1 haftalık iş bırakma eylemi kararına hepimiz uyacağız. Geçen hafta zam alan arkadaşlarımız oldu. Bugün itibariyle de olacak ama bu yetersiz. Biz bireysel davranmayacağız. Hepimiz zam alana kadar bu mücadele devam edecek. 1 hafta sonra bir araya gelip devam mı tamam mı diyeceğiz? Bunun kararını hep beraber vereceğiz” diye konuştu.